نکته‌ای که وجود دارد، این است که ترمه فقط در موقعیت انتخاب بین پدر و مادرش قرار نگرفته. [او] در موقعیت خطیرتری‌ست:
انتخاب دو شیوه‌ی زندگی.
پدر یک شیوه‌ی زندگی دارد، و مادر یک شیوه‌ی دیگر.
پدر سعی می‌کند که پای اصول خودش به هر قیمتی بایستد (که یک جایی نمی‌تواند).
و مادر خیلی پای‌بند به اصولش نیست.او در آن دادگاه در واقع باید بین این دو شیوه‌ی زندگی برای آینده‌ی خوش، یکی را انتخاب کند.
و این هم یکی از سوالات من است که نسل بعد کدام شیوه را برای آینده انتخاب می‌کند؟
آیا شیوه‌ای را که شبیه پدر ترمه است یا شیوه‌ای که شبیه مادرش است؟
نکته‌ی تراژیک این است که اگر هیچ‌کدام از این‌ها را دوست نداشته‌باشد انتخاب کند، دیگر راهی برایش باقی نیست.
و این است که قضیه را تلخ می‌کند...
از مصاحبه‌ی برنامه‌ی هفت با اصغر فرهادی - سال 89
انتخاب دو شیوه‌ی زندگی.
پدر یک شیوه‌ی زندگی دارد، و مادر یک شیوه‌ی دیگر.
پدر سعی می‌کند که پای اصول خودش به هر قیمتی بایستد (که یک جایی نمی‌تواند).
و مادر خیلی پای‌بند به اصولش نیست.او در آن دادگاه در واقع باید بین این دو شیوه‌ی زندگی برای آینده‌ی خوش، یکی را انتخاب کند.
و این هم یکی از سوالات من است که نسل بعد کدام شیوه را برای آینده انتخاب می‌کند؟
آیا شیوه‌ای را که شبیه پدر ترمه است یا شیوه‌ای که شبیه مادرش است؟
نکته‌ی تراژیک این است که اگر هیچ‌کدام از این‌ها را دوست نداشته‌باشد انتخاب کند، دیگر راهی برایش باقی نیست.
و این است که قضیه را تلخ می‌کند...
از مصاحبه‌ی برنامه‌ی هفت با اصغر فرهادی - سال 89
سکانس اول- اصغر فرهادی، بعد از این‌که فیلمش، در دو بخش "فیلم خارجی" و "فیلم‌نامه‌ی تألیفی" نامزد اسکار شد، گفت بخش فیلم‌نامه برایش مهم‌تر است، چون کارش را با نوشتن شروع کرده (نقل به مضمون).
این حرف فرهادی، احترام من را -که یکی از رؤیاهای احتمالن برآورده‌نشدنی‌ام فیلم‌نامه نوشتن است- به او خیلی بیش‌تر کرد.
برای منی که چیزی از سینما نمی‌فهمم، تمام مسحورکنندگی "جدایی" در فیلم‌نامه‌اش بود، درست مثل ِ"درباره‌ی الی"، درست مثل "چهارشنبه‌سوری".
سکانس دوم- ما در کشوری زندگی می‌کنیم که نام ِ بی‌اصل و نسب‌ترین و بی‌اصول‌ترین و فاسدترین جریان ِ سیاسی تاریخش (که اصلن جریان سیاسی نیست)، "اصول‌گرا"ست.
در عرصه‌ی سیاست ایران، یکی از خنده‌دار ترین ژانرها، این خوش‌خیال‌هایی هستند که فکر می‌کنند "اصول‌گرایان" (جناح راست اسبق، محافظه‌کاران سابق) واقعن یک جریان سیاسی پابند به قواعد سیاست اند! این‌که ما فکر کنیم که اصول‌گرایان یک جریان سیاسی هستند که برای خودشان راهی و برنامه‌ای و آرمانی و اصولی دارند، منزجرکننده‌ترین تصویر از این جریان است. این‌ها که می‌گویند باید در انتخابات آینده با یکی از این اصول‌گرایان ائتلاف کرد درواقع این تصویر منزجرکننده را تائید می‌کنند و از آن‌ها هم خنده‌دارتر اند البته!
و همین‌طور آن‌ها که می‌گویند اصول‌گرای خوب هم داریم، و مثالشان حَضَرات عماد افروغ و علی مطهری است، یا اصولن نمی‌فهمند (چنین باد!) یا
... !
حرف زدن از اصول، در چنین کشوری سخت است.
سکانس سوم- "جدایی نادر از سیمین"، دست گذاشته درست آن‌جا که باید بگذارد: "نسل بعد کدام شیوه را برای آینده انتخاب می‌کند؟".
همه‌ی ما یک "اصول‌گرا"ی درون داریم! همه‌ی ما یک وجه داریم که به هیچ قاعده و اصلی پای‌بند نیست و اتفاقن قادر است این کثافت را به بهترین شکل توجیه کند! یک چیزی درون همه‌ی ما هست که جز دوشیدن پستان منفعت -که می‌تواند قدرت، ثروت، شهرت، یا هر چیز دیگری باشد- هیچ چیز در کتش نمی‌رود.
سخت‌ترین انتخاب زندگی ِ همه‌ی ما، همین انتخاب است.
می‌توانیم "اصول‌گرا"(!) باشیم و بعد همه‌ی اصول نوشته و نانوشته‌ی اخلاقی و سیاسی و دینی و انسانی و ایدئولوژیک را زیر پا بگذاریم و بعد بهترین شکل عملمان را توجیه کنیم.
و می‌توانیم "اصول‌گرا" باشیم و بعد
...
سکانس آخر- امّا بهانه‌ی این نوشته، و گفتنِ دوباره از "جدایی"، هفت بهمن 1390 است.
یک سال پیش حدودن همین‌روزها، "جدایی" برنده‌ی گلدن‌گلوب شد و نامزد اسکار. به همین بهانه، یکی از سینماهای رشت، این فیلم را در سانس‌های محدود اکران کرد.
یک سال پیش درست در چنین روزی، موبایلم زنگ خورد و -مثل همه‌ی دفعات دیگری که اسمش را می‌دیدم- ذوق‌زده شدم. به تماشای پنج‌باره‌ی "جدایی" دعوت شدم.
گفتم: به بچه‌ها هم بگم؟ و سریع اضافه کردم: البته من حوصله‌ی کسی را ندارم.
گفت: من هم ترجیح می‌دم به کسی نگیم.
خیلی زودتر از موعد ِ سینما بیرون زدم. نزدیک‌های وقت سینما، زنگ زدم. موبایلش خاموش بود. زمین و زمان و مخترع برق و باتری و ادیسون و سامسونگ را چنان به باد فحش گرفتم که ... و مغموم و شکست‌خورده، رفتم کافه و چای و کیک خوردم. از موبایل دوستی زنگ زد و گفت که گوشی‌اش را گم کرده و به‌هرحال موعد و میعاد، پابرجاست. حالم شد مثل ِ تیمی که نتیجه‌ی سه-صفر را به زور داور جبران کرده باشد.
و این یک دلیل دیگر بود برای دوست‌داشتن ِ "جدایی"، به‌خاطر ِ دخترکی که آن‌روز پوتین قرمز پایش بود و شال قرمز سرش...
دوست‌داشتن "جدایی" شد آغاز دوست داشتنش...
به‌نظرم در دنیا، هیچ‌چیز جذاب‌تر از سینما نیست.
هفت بهمن 1390، چشم سفید سینما نور واقعی خود را تابابد. هرچند چیزی که زندگی ِ من را به آتش کشید، شال ِ قرمز او بود...! (*)
 |
| بلیط‌های آن روز... |
بعدالتحریر 1:
یک ماه بعد اعتراف کردم که وقتی پرسیدم "به بچه‌ها بگم؟" خالصانه آرزو می‌کردم که بگویی "نه، به کسی نگو".
چند ماه بعد اعتراف کرد که وقتی پرسیدم "به بچه‌ها هم بگم؟"؛ می‌خواسته از داخل همان موبایل، بخواباند زیر گوشم.
بعدالتحریر2:
همیشه دوست داشتم چیزی بنویسم که "سکانس اول، سکانس دوم، ..." داشته باشد. حالا نوشتم. بی‌هیچ توجیهی!
* چشم سفید سینما کافی است نور واقعی خود را بتاباند تا جهانی را به آتش بکشد، ولی اکنون لازم نیست نگران باشیم؛ نور سینما به نحو اطمینان بخشی مقیّد و بی رمق شده است. (لوئیس بونوئل)
مکان را عوض کردیم
ReplyDeleteبرای فرار از دست کسانی که
با نور
ظلمت چهر مان را روشن کردند
برای فرار از دست مزاحمین
در کنار هم ، در مکانی تاریک
فقط صدای فیلمی می آید ،
که از پرده پخش می شود ، بدون تصویر
و لبخند هایی که طعم تلخ دوری می دهند
اصولا تجربه شخصیم نشون داده که بعضی آدما که در ظاهر خیلی رفیق باز هستند به سختی می تونند چیزی و به کسی بگن که باید و اون وقت باید خوش شانس باشن که طرفشون آدم شجاعی باشه
ReplyDelete